بمناسبت روز جهانی آسم: اصول خودمراقبتی در افراد مبتلا به آسم
آسم یک بیماری مزمن تنفسی است، یعنی در طول زمان پایدار است که با التهاب راه‌های هوایی ریه مشخص میشود. اگرچه معمولاً قابل‌درمان نیست، بااین‌وجود می‌توان آن را به طور مؤثر کنترل کرد.
محرک‌های آسم
برای برخی افراد، یک محرک میتواند بلافاصله آغازگر حملات آسمی باشد. بااین‌حال، برای افراد دیگر یا در زمان‌های دیگر، این حملات ممکن است ساعت‌ها یا روزها بعد از تماس با عامل محرک شروع شود. این محرک‌ها می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند.
برخی از محرک‌های رایج حملات آسم عبارت‌اند از:
1- آلودگی هوا شامل آلاینده‌های کارخانه‌ها، اگزوز خودروها، دود آتش‌سوزی
2- کنه‌های گردوغبارکه با چشم دیده نمی‌شوند و در هوا وجود دارند
3- ورزش
4- کپک
5- آفات (مثل سوسک‌ها، موش‌ها و سایر آفات خانگی)
6- حیوانات خانگی
7- دود تنباکو و سیگار
8- وجود مواد شیمیایی یا بوهای قوی، گرد آرد یا چوب نیز میتواند باعث ایجاد حملات در برخی افراد شود.
اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از حملات آسم
برای پیشگیری از حملات آسمی و کاهش احتمال تشدید علائم، رعایت چندین اقدام پیشگیرانه در محیط خانه ضروری است. مهم‌ترین این اقدامات عبارت‌اند از:
●استفاده از ماسک در هوای آلوده: در روزهای آلوده، استفاده از ماسک‌های فیلتردار به جلوگیری از ورود ذرات آلاینده به مجاری تنفسی کمک شایانی می‌کند.
●پرهیز از عطرها و مواد آلرژی‌زا: مواد شیمیایی و عطرهای قوی، تحریک‌کننده مجاری تنفسی و ریه هستند؛ بنابراین بهتر است از این مواد در خانه استفاده نشود.
● اجتناب از سیگار: دود سیگار مجاری هوایی را تحریک می کند و سیگاری ها در خطر بیشتری برای ابتلا به آسم قرار دارند. همچنین افرادی که مادران آنها در دوران بارداری سیگار می کشیده اند، در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار خواهند داشت. همچنین مواجهه با دود سیگار افراد دیگر را نیز در معرض خطر ابتلا قرار میدهد. دود سیگار میتواند اثرات داروهای استنشاقی آسم را کاهش دهد و فرد را نیازمند دوزهای بیشتر این داروها می کند.
● فعالیت بدنی کنترل شده و منظم: اگرچه ورزش می تواند آغازگر حملات آسم باشد، اما فعالیت بدنی متناسب در کنار استفاده از اسپری های استنشاقی برای مبتلایان ضروری است. ورزش منظم قلب، استخوانها و سیستم گوارش را سالم نگه میدارد و مانع افزایش وزن میشود چراکه افزایش وزن میتواند باعث ایجاد تجمع چربی در دیواره هوایی ریه شود بنابراین فعالیت بدنی مناسب با کاهش وزن، خطر بروز حملات آسم را کاهش می دهد.همچنین ورزش سبب می شود که فرد احساس بهتری داشته و بهتر بتواند با استرس های روزمره مقابل کند.
●مراقبت در هوای سرد: هوای سرد تحریک کننده شروع علائم آسم مانند خس خس سینه، و تنگی نفس است. در هوای سرد ماندن در خانه برای بیماران آسم اهمیت زیادی دارد. در صورت بیرون رفتن، پوشش کامل بینی و دهان ضروری است. تغییرات شدید دما میتواند حملات آسمی را تشدید کند. سعی کنید دمای خانه را ثابت و پایدار نگه دارید. برای کنترل رطوبت خانه، استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌ساز میتواند موثر باشد.
● یک رژیم غذایی سالم داشته باشید: غذاهای ناسالم و قندهای تصفیه شده با ارزش غذایی کم و پر کالری می‌توانند احساس بی‌انرژی بودن و تنبلی را در شما ایجاد کنند. محدود کردن قند، کافئین و الکل میتواند سلامتی را بهبود بخشد و استرس را کاهش دهد.
● مدیریت استرس: استرس و فاکتورهای روانی از طریق مسیرهای عصبی می تواند باعث انقباض برونش شود. برخی از افراد گمان دارند که آسم یک نوع اختلال روان تنی است در صورتی که چنین نیست. آسم یک بیماری پزشکی جسمی است اما استرس های روانی بیش از حد، می توانند منجر به تشدید حملات آسم شوند. هنگامی که سطح استرس شروع به بالا رفتن می‌کند، علائم آسم میتواند بیش از حد ظاهر شود. با بدتر شدن خس‌خس سینه و سرفه، سلامتی شما دلیل دیگری برای نگرانی میشود. آسم، استرس و اضطراب یک دور باطل را ایجاد می‌کند که میتواند به سرعت وضعیت بیمار را بدتر کند.
چگونه استرس را با وجود آسم مدیریت کنیم؟
استرس بخشی از زندگی روزمره ماست – چه آسم داشته باشیم و چه نداشته باشیم. به همین دلیل است که در صورت ابتلا به این اختلال، یافتن راه‌های مؤثر برای مدیریت استرس بسیار مهم است. یادگیری تکنیک‌های آرامش‌بخش قبل از اینکه احساس استرس به شما دست دهد میتواند به شما در جلوگیری از تنگی نفس و حمله آسم کمک کند.
●افکار خود را مدیریت کنید: یاد بگیرید که الگوهای فکری را که باعث ایجاد استرس می‌شوند تغییر دهید. آنچه شما فکر می‌کنید، چگونه فکر می‌کنید، چه انتظاراتی دارید، و آنچه به خود می‌گویید اغلب تعیین‌کننده چگونگی احساس و مدیریت سطح استرس شماست.
●عوامل استرس‌زا را کاهش دهید: عوامل استرس‌زای اصلی زندگی‌تان مانند مشکلات مالی، مشکلات روابط بین فردی، غم و اندوه، ضرب‌الاجل‌های زیاد و عدم حمایت را شناسایی کنید. اگر نمی‌توانید این استرس‌ها را به تنهایی حل کنید، از یک مشاور/روانشناس کمک بگیرید.
●از موقعیت‌های استرس‌زا دوری کنید: سعی کنید از موقعیت‌هایی که باعث ایجاد استرس برای شما می‌شوند اجتناب کنید. مهارت‌های مؤثر مدیریت زمان،تعیین اولویت‌ها، و اختصاص دادن زمان برای خود را تمرین کنید.
●ورزش روزانه، کمی ورزش کنید: ورزش با آسم یک راه عالی برای از بین بردن اثرات انباشته استرس و همچنین حفظ سلامت بدن است. در مورد نوع ورزش و میزان آن حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
●به اندازه کافی بخوابید: با داشتن آسم یا هر بیماری مزمن، به خواب کافی نیاز دارید. اگر خوب یا به اندازه کافی نمی‌خوابید انرژی کمتر و منابع کمتری برای مقابله با استرس خواهید داشت. ایجاد عادات خواب خوب بسیار مهم است
