بمناسبت روز جهانی معلولیت
چگونه با افراد دارای معلولیت رفتار کنیم؟
معلولیت عبارت است از ایجاد اختلال در ارتباط بین شخص و محیط. به بیان دیگر، معلولیت مجموعه ای از عوامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و یا ترکیبی از آن هاست که به نحوی در زندگی فرد اثر سو برجای گذاشته ومانع زندگی او به گونه طبیعی می گردد.اینکه در جامعه افراد دارای معلولیت را از سایر اشخاص جدا بدانید، بنظر اخلاقی نمی رسد آنها مثل دیگر اشخاص جامعه دارای احساس و هیجان هستند و البته به علت محدودیت هایی که دارند، نسبت به سایرین از حساسیت بیشتری برخوردارند. بنابراین باید همه افراد بدانند که در زندگی خویش چطور باید با دیگران و مخصوصا افراد دارای معلولیت ارتباط برقرار کنند چراکه همه ما در طول زندگی با این اشخاص برخورد خواهیم داشت.
احترام، نه ترحم
آنچه در ارتباطات اجتماعی با فرد دارای معلولیت باید در نظر گرفت، این نکته است که ارتباط با آنها، باید همراه احترام باشد و از ترحم به ایشان دوری گزید. تفاوت این دو نوع رفتار در این است که در اولی، طرفِ مورد احترام، انسانی بزرگ به شمار می آید؛ اما در گزینه ترحم، مخاطبْ انسانی خوار شمرده می شود که باید همواره دست او را گرفت و به شخصیت و روحیات وی، اندک توجهی نمی گردد.بنابراین به قصد ترحم با آن ها برخورد نکنید. چنانچه شخص دارای معلولیت و دارای نقص عضو، متوجه ترحم اطرافیان شود و با مجموعه ای از این جملات« بخاطر این که ضعیف هستی، نمی توانی، من کمکت می کنم» مواجه شود، در روحیه وی تأثیر منفی گذاشته و حتی ممکن است منجر به ایجاد اختلال افسردگی شود.در این مواقع با رفتار معقولانه میتوان به این اشخاص کمک کرد. به عنوان مثال چنانچه شخص دارای معلولیت می خواهد از خیابان بگذرد و از لحاظ راه رفتن مشکل دارد، شما خیلی معقولانه میتوانید به آن ها بگویید« چنانچه به کمک نیاز دارید، در خدمتت هستم» بدون آنکه قصد ترحم داشته باشید.(مثلا بگویید:« آخی، نمی توانی راه بروی، بیا کمکت کنم».)
یاری به فرد دارای معلولیت
کمک و یاری رساندن به هم نوع، فضیلتی است بزرگ و در اسلام سفارش زیادی به آن شده است. البته این کمک باید به حال کمک گیرنده مفید باشد و موجب ناراحتی او نشود. کسانی که با انگیزه خودنمایی، ارضای حس خود بزرگ بینی و فخرفروشی به دیگران کمک می کنند، راه خطا می روند. در این میان، کمک به افراد دارای معلولیت ، برداشتن همه موانع و مشکلات نیست، بلکه کمک به انجام کاری است که این افراد از عهده آن برنمی آیند. فراهم ساختن امکانات شرکت واقعی افراد کم توان جسمی در زندگی اجتماعی، در آن ها دلگرمی، اعتماد به نفس و نشاط می آفریند.
نخست از آن ها سوال کنید، آنگاه برطبق خواست شان رفتار کنید با این پیش فرض که آن ها به کمک احتیاج دارند پیش نروید! اول سوال کنید که آیا میتوانید ، در راستای اثربخش تر یا ساده ترشدنِ کار، کمکی به آن ها کنید. افرادِ با توانایی های متفاوت بهتر از هر کس از نیازهای شان و شیوه های تأمین آن ها آگاه اند. چنانچه از شما تقاضای کمک کردند، سوال کنید که برای کمک باید دقیقا چه کنید.
وی را مخاطب اصلی خویش بدانید
موقع صحبت با شخص دارای معلولیت، با خود او حرف بزنید نه با همراه، مربی، پرستار یا والدینش. برای این که هیچ کدام از ما دوست نداریم که موقع صحبت، شخص مقابلمان به کسی دیگر نگاه کرده و سئوالاتش را از وی بپرسد. با اشخاص ناشنوا هم مستقیما حرف بزنید و چنانچه طرف صحبت شما شخصی اتیستیک بود که موقع صحبت به چشم هایتان نگاه نمی کرد باز هم رو به او باشید و مخاطب کلامتان را خود او قرار دهید.
هیچگاه در ﻣـﻮرد ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ ﺑـﺮوز ﻣﻌﻠﻮﻟﻴـﺖ از اﻓـﺮاد کم توان ﺳﺆال ﻧﻜﻨﻴﺪ.
ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺿﺮورﺗﻲ در این سوال اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﺑﺘﺪا ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ را آﻣـﺎده ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻓﺮد دارای معلولیت ﺑﺎ رﻏﺒﺖ ﺑﻪ ﺳـﺆاﻻت ﺷـﻤﺎ ﭘﺎﺳـﺦ دﻫﺪ.ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻـﻮرت واﺿـﺢ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ، اﻓﺮادی ﻛﻪ دارای بیماری‌هایی ﻣﺎﻧﻨـﺪ دﻳﺎﺑﺖ، ﺻـﺮع، اﻧـﻮاع ﺳـﺮﻃﺎنﻫـﺎ ﻧﺎرﺳـﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴـﻮی، ﺑﻴﻤﺎری‌هایﻋﺮوﻗـﻲ و … ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﻲ ﺑـﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ روﺑﺮو ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﻟﺬا ﻻزم اﺳﺖ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ رﻓﺘﺎری ﻣﻨﺎﺳﺐ داﺷﺖ
متناسب با رده سنی آن ها رفتار کنید
افراد دارای معلولیت تنها از نظر بعضی کارکردها دارای محدودیت هایی هستند. این که با آن ها مثل یک کودک رفتار کنید، امکان دارد در آن ها حس ناراحتی و ناکارآمدی ایجاد کند. بهتر است همواره با آنها متناسب با سنشان برخورد کنید. در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﺑﺎ اﻓـﺮاد دارای معلولیت ﺑـﻪ وﻳـﮋه اﻓـﺮاد ﺑـﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎی ﮔﻔﺘﺎری ﺑﺎﻳﺪ زﻣـﺎن ﺑﻴـﺸﺘﺮی ﺟﻬـﺖ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ در اﺧﺘﻴﺎر آﻧﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
استفاده نکردن از وسایل افراد دارای معلولیت
یکی از مواردی که بسیار اتفاق می افتد استفاده از وسایل این اشخاص برای سرگرم شدن و استراحت کردن است. شاید به عنوان نمونه صندلی چرخ دار مکان خوبی برای استراحت باشد و ما بتوانیم از آن برای استراحت استفاده کنیم ولی بدون شک چیزی که اشکار و بدیهی است ناراحتی اشخاص دارای معلولیت از این کارهاست. برای استفاده یا جابجا کردن وسایلشان از آنها سوال کنید و در صورت رضایتشان وسایل مربوطه را جابه جا کنید.
در دست دادن با اشخاص دارای معلولیت عجله نکنید
افراد موقع مواجهه شدن با یکدیگر و پیدایش احساسات مثبت، با یکدیگر دست می د هند. در موقع برخورد با اشخاص دارای معلولیت به علت وجود بعضی از محدودیت ها در دست دادن به آن ها عجله نکنید و اجازه دهید نخست آن ها در این امر پیش قدم گردند. بدون دادن دست، با نشان دادن چهره بشاش و خندان هم میتوان در برقراری رابطه سازنده و دوستانه موفق بود.
اطمینان شخص دارای معلولیت را بدست آورید
باید توجه داشت این اشخاص به علت نقص عضو، بطور ناخودآگاه ممکن است« آزرده خاطر » باشند و گاها نسبت به اطرافیان خویش هم بدگمان شوند و هنگامی که اطرافیان آن ها را راهنمایی می کنند، آنرا از جنبه مسخره و تحقیر بپندارند.در این مواقع باید اطرافیان، این بدگمانی را طبیعی بدانند و تلاش کنید که آن ها را نسبت به خودتان خوشبین نموده و کاری کنید که اطمینان این اشخاص را جلب کنید؛ به عنوان مثال اطرافیان باید تلاش کنند هنگامی که شخص دارای معلولیت را به مجلس و یا جمعی دعوت می کنند؛ وی با خود چنین تفکری نداشته باشد که تنها به او تعارف شده است.
به خاطر داشته باشید که هر کس دارای توانایی هایی است که باید شرایط بروز آن فراهم گردد. خداوند در انسانها این توانایی را قرار داده که چنانچه شخصی از عضوی، نقص داشته باشد، عضو دیگر قدرتمند تر از اعضای بدن اشخاص سالم عمل می کند. آنچه توانایی را می سازد، اراده است و اراده اگر بخواهد جاری شود، هیچ بهانه ای را نمی شناسد.
