آزمایشگاه ها

آزمایشگاه شیمی عمومی 
این آزمایشگاه مسئولیت سرویس دهی واحد عملی آزمایشگاه شیمی عمومی ( به ارزش یک واحد معادل 32 ساعت) به کلیه رشته های مهندسی  که واحد فوق جزو سرفصل مصوب آنها می باشد و همچنین رشته شیمی را عهده دار میباشد. هدف از ارائه ی این درس آشنایی دانشجویان با اصول مقدماتی کارهای عملی در آزمایشگاه شیمی می باشد. رئوس مطالب ارایه شده در آزمایشگاه شیمی عمومی (1) به شرح زیر می باشد:

• معرفی وسائل عمومی در کارگاه شیشه گری (مخصوص دانشجویان شیمی ) و آموزش موارد ایمنی در آزمایشگاه.
•  اندازه گیری چگالی مایعات .

•  اندازه گیری چگالی جامدات.
• سنتز یک نمک معدنی
• اندازه گیری آب هیدراته در نمک ها.
•  اندازه گیری به روش جمع آوری گاز.
•  تیتراسیون اسید– باز (تعیین وزن اکیوالان اسید)
• رنگ سنجی (کالریمتری)
• کروماتوگرافی کاغذی
•  تیتراسیون اکسایش و کاهش (اندازه گیری آهن در یک نمونه سنگ معدن آهن)
•  اندازه گیری ثابت یونیزاسیون یک اسید.
• قانون بقاء جرم.

 
 
 
آزمایشگاه شیمی عمومی 2  ( مخصوص دانشجویان شیمی کاربردی):
هدف از درس آزمایشگاه شیمی عمومی 2 ، آشنایی با تجزیه کیفی کاتیون ها و آنیون ها به روش نیمه میکرو می باشد.
رئوس مطالب : 
آنالیز کیفی کاتیون های گروه – I                                                                     Ag+, Hg₂²⁺, Pb²⁺
Cd2+, Bi3+, Cu2+, Hg2+,                                                             II − آنالیز کیفی کاتیون های گروه
Fe2+, Fe3+, Al3+, Cr3+                                                               III − آنالیز کیفی کاتیون های گروه
Co2+, Ni2+, Zn2+, Mn2+                                                           IV − آنالیز کیفی کاتیون های گروه
Ca2+, Ba2+, Sr2+                                                                           V − آنالیز کیفی کاتیون های گروه
K⁺, Na⁺,Mg²⁺, NH₄⁺                                                              VI − آنالیز کیفی کاتیون های گروه
CO3 , C2O4, SO4                                                                    I − آنالیز کیفی آنیون های گروه
Cl, I, Br,..                                                                                 II − آنالیز کیفی آنیون های گروه
  NO3, CH3COO, MnO4                                                        II − آنالیز کیفی آنیون های گروه
آنالیز کیفی یک نمک معدنی
 
 
 
آزمایشگاه شیمی آلی:
این آزمایشگاه مسئولیت سرویس دهی واحد عملی آزمایشگاه شیمی آلی ( به ارزش یک واحد معادل 32 ساعت) برای رشته های مهندسی شیمی، نساجی و شیمی کاربردی را عهده دار می­باشد. هدف از ارائه ی این درس آشنایی دانشجویان با روش های خالص سازی و شناسایی ترکیبات آلی می باشد. رئوس مطالب ارایه شده در آزمایشگاه شیمی آلی (1) به شرح زیر می باشد:
 

• آشنایی با اصول ایمنی کار در آزمایشگاه شیمی آلی.
• بررسی MSDS ترکیبات آلی
• تعیین دمای ذوب و دمای جوش به روشهای میکرو، تقطیر ساده، تقطیر جزء به جزء، تقطیر

با بخار آب، تقطیر در خلاء، استخراج از مایعات و جامدات، تصعید، متبلور کردن تک حلالی و
دو حلالی و دمای ذوب جسم متبلور شده، کروماتوگرافی کاغذی، ستونی و لایه نازک.

• استخراج کافئین از چای.
• استخراج رنگدانههای گوجه فرنگی.
•  تهیه سیکلوهگزن از سیکلوهگزانول

 
آزمایشگاه شیمی آلی (2) (مخصوص دانشجویان رشته شیمی):
هدف از درس فوق آشنایی دانشجویان با روش های سنتز ترکیبات آلی می باشد.
رئوس مطالب:
− اکسایش
تهیه سیکلوهگزانون از سیکلوهگزانول، تهیه آدیپیک اسید از سیکلوهگزانون، تهیه
بنزوئیکاسید از تولوئن، تهیه بوتیرآلدهید از بوتانول، تهیه بنزیل از بنزوئین.
− کاهش
تهیه آنیلین از نیتروبنزن، تبدیل نیتروبنزن به فنل هیدروکسی آمین ، تبدیل بنزوفنون به
بنزهیدریل.
− واکنش دیلز- آلدر
تهیه تترافنیل پنتادی ان و اثر مالئیک انیدرید بر آن، اثر فتالیک انیدرید بر سیکلوپنتادی ان، اثر
3،2- دی­متیل بوتادی ان بر مالئیک انیدرید.
− نوآرایی
بنزیل به بنزیلیک اسید، استوفنون اکسیم به استانیلید، سیکلوهگزانون اکسیم به کاپرولاکتام،
فنیل استانیلید، پیناکول به پیناکولون، تبدیل استامید به متیل آمین 
− ایزومر شدن
تبدیل مالئیک اسید به فوماریک اسید
− تهیه صابون، دی­آزویی کردن، رنگ و رنگرزی
تهیه پارانیتروآنیلین از پارانیترواستانیلید، دیآزویی کردن و جفت کردن آن با بتا نفتول ( قرمز پارا)
 تهیه متیل اورانژ، رنگ کردن پنبه، پشم و پلی استر با قرمزپارا و پیکریک اسید.
− استری شدن
تهیه اتیل استات، تهیه ایزوآمیل استات.
− تهیه اکسیم
تهیه سیکلوهگزانون اکسیم، تهیه استوفنون اکسیم، تهیه بنزوفنون اکسیم.
− واکنش گرینیارد
تهیه تریفنیل کربینول از بنزوفنون و فنیل منیزیم برمید.
− ایزومریزه شدن فوماریک اسید و تبدیل آن به مالئیک اسید
− تهیه چند ترکیب
آسپیرین، استانیلید، بنزن سولفونیل کلرید از بنزن سولفونات سدیم، بنزن سولفونامید از
بنزن سولفونیک اسید.
 
  
آزمایشگاه شیمی تجزیه: 
این آزمایشگاه مسئولیت سرویس دهی واحد عملی آزمایشگاه شیمی تجزیه ( به ارزش یک واحد معادل 32 ساعت) برای رشته های مهندسی شیمی و شیمی کاربردی را عهده دار می­باشد. هدف از ارائه ی این درس آشنایی عملی دانشجویان با مواد شیمیایی و روشهای شناسایی مواد مختلف می باشد. رئوس مطالب ارایه شده در آزمایشگاه شیمی تجزیه (1) به شرح زیر می باشد:

• آشنایی با مواد شیمیایی، دستگاهها، واحدهای عملیاتی شیمی تجزیه و آمار
• تجزیه به روش های وزن سنجی

 تعیین کلرید در نمونه های محلول
 تعیین قلع در آلیاژ برنج
 تعیین نیکل در فولاد
 تعیین آهن در فروآمونیوم سولفات یا محلول کلرید آهن
- تعیین سولفات به روش وزن سنجی

​

• تیتراسیون های رسوبی

 تعیین هالیدها با روش های مور، ولهارد و فاجانس

​

• تیتراسیون های خنثی سازی

آشنایی با شناساگرها، آشنایی با محلول های استاندارد، استاندارد کردن محلول های اسید و باز
 تیتراسیون اسیدها و بازهای قوی
 تیتراسیون اسید و بازهای ضعیف
تیتراسیون اسیدها و بازهای چند ظرفیتی
 بررسی محلولهای بافر
 اندازه گیری مقدار اسید در سرکه
تیتراسیون غیر آبی

• تیتراسیون های تشکیل کمپلکس با   EDTA

 آشنایی با شناساگرها و استاندارد کردن EDTA
اندازه گیری منیزیم با روش تیتراسیون مستقیم
 اندازه گیری کلسیم با روش تیتراسیون جانشینی
 تعیین سختی آب
اندازه گیری کلسیم در شیر
 تعیین مس به روش کمپلکسومتری

​

• تیتراسیون اکسایش و کاهش

آشنایی با شناساگرها و تهیه محلول استاندارد
 اندازه گیری آهن در سنگ معدن
 تعیین کلسیم در سنگ آهک
 تیتراسیون ویتامین C
 اندازه گیری مس در آلیاژ برنج با روش یدومتری
 اندازه گیری باریم به روش یدومتری
 
 
آزمایشگاه شیمی تجزیه 2 ( مخصوص دانشجویان شیمی): 
هدف این واحد درسی به ارزش یک واحد آشنایی عملی دانشجویان با مواد شیمیایی و روشهای شناسایی مواد مختلف می باشد.
رئوس مطالب:

• روش های پتانسیومتری

 تیتراسیون پتانسیومتری کلرید و یدید در مخلوط
تعیین پتانسیومتری گونه های محلول از یک مخلوط فسفات وتعیین ثوابت یونش
تیتراسیون پتانسیومتری مس با EDTA
تعیین فلورید به روش پتانسیومتری مستقیم
ساخت واستفاده از الکترودهای یون گزین

​

• روش های الکتروگراویمتری

 تعیین الکتروگراویمتری مس و سرب در آلیاژ برنج

​

• روش های کولومتری

الف-  پتانسیل ثابت
تعیین یک ترکیب آلی مثل کتکول
ب ) - جریان ثابت
 تعیین سیکلوهگزن

• روشهای ولتامتری( ولتامتری جریان مستقیم، پلاروگرافی، ولتامتری چرخهای، ولتامتری پالسی، ...)

 تعیین مس و روی در آلیاژ برنج به روش پلاروگرافی
 مطالعه و تعیین یک ترکیب آلی مثلا نیتروبنزن
 تعیین سرب به روش آمپرومتری
 تعیین نقطه پایانی با استفاده از دو الکترود پلاریزه شده (بی آمپرومتری)

​

• روش های هدایت سنجی

تیتراسیون HCl, HOAc با NaOH به روش هدایت سنجی و تعیین ثابت یونش اسیدی
 تیتراسیون نمک یک اسید ضعیف با یک باز قوی
  
 
آزمایشگاه شیمی تجزیه 3 ( دستگاهی) – مخصوص دانشجویان رشته شیمی کاربردی:
هدف از ارائه ی این درس آشنایی عملی دانشجویان با دستگاههای نوین تجزیه ای و شیوه های استفاده از آن ها در شیمی می باشد.
رئوس مطالب:

​

• اسپکتروفتومتری  UV-Vis.

 اندازه گیری مخلوط کبالت و نیکل
 اندازه گیری کروم و منگنز
اندازه گیری همزمان آهن (II) و آهن (III)
اندازه گیری آهن در خاک
تیتراسیون های اسپکتروفوتومتری
 اندازه گیری کمی و کیفی مخلوط هیدروکربن های آروماتیک با استفاده از اسپکتروفتومتری
 اندازه گیری آسپیرین در یک قرص
اندازه گیری همزمان ویتامین E و C
مفهوم کالیبراسیون و نحوه کالیبراسیون دستگاه اسپکتروفتومتری

​

• IR

- اندازه گیری طول سل و شناسایی گروههای عاملی ترکیبات مجهول
- اندازه گیری کمی آسپرین در قرص
- اندازهگیری کمی یک گونه با استفاده از سل مایع

• جذب و نشر اتمی

- اندازه گیری کلسیم، آهن و مس در مواد غذایی
- اندازه گیری فلزات قلیایی و قلیایی خاکی با نورسنجی شعله ای
- اندازه گیری جیوه در نمونه های مختلف به روش بخار سرد
- اندازه گیری مس و سرب در آلیاژ برنج
- اندازه گیری سلنیم با کوره گرافیتی در آب
ICP - اسپکترومتری نشر اتمی با استفاده از

• فلورسانس

- تعیین فلورسین به روش فلوریمتری (در ضد یخ)
- اندازه گیری سالسیلیک اسید و استیل سالسیلیک در ترکیبات دارویی
- اندازه گیری غیر مستقیم جیوه با اکسیداسیون تیامین به تیوکروم
- اندازه گیری ریبوفلاوین در قرص ویتامین

​

• GC

- تعیین سرعت جریان بهینه با استفاده از معادله وان دیمتر
اندازه گیری کمی با استفاده از استاندارد داخلی مخلوط آلکانها
اندازه گیری کمی یک یا چند آلکان مشخص در نمونه های سوختی
اندازه گیری اسیدهای چرب در روغن
اندازه گیری هالوکربن ها با دو دتکتور  FID و ECD
اندازه گیری الکل در شربتهای گیاهی

• HPLC

- اندازه گیری کمی یک دارو با کروماتوگرافی مایع (کافئین در شکلات یا چای)
اندازه گیری قندها با استفاده از دتکتور  IR
- اندازه گیری نیتریت و نیترات در آب آشامیدنی با کروماتوگرافی یونی

•  

•  

• TLC

 جداسازی اسیدهای آمینه بر روی صفحات TLC و ظاهرسازی آنها
- اندازه گیری رنگ در شربت سینه یا پاستیل های خوراکی
- الکتروفورز 
تعیین نقطه ایزوالکتریک پروتئین ها
جداسازی آلکالوئیدها(مورفین و کدئین)  با استفاده از الکتروفورز موئین

​

• آشنائی با دستگاه اسپکترومتر جرمی و بدست آوردن طیف یک نمونه

  
 
آزمایشگاه شیمی فیزیک:
این آزمایشگاه مسئولیت سرویس دهی واحد عملی آزمایشگاه شیمی فیزیک ( به ارزش یک واحد معادل 32 ساعت) برای رشته های مهندسی شیمی و شیمی کاربردی را عهده دار می­باشد. هدف از ارائه ی این درس فراگیری اصول عملی مباحث گازها، تعادلات شیمیایی، خواص انتقالی گازها و گرماشیمی می باشد. رئوس مطالب ارایه شده در آزمایشگاه شیمی فیزیک (1) عبارت است از:

• تعیین نسبت Cp/Cv در گازها
• تعیین جرم مولکولی و ثابت های معادله حالت گازها.
• تعیین گرانروی مایعا ت.
• تعیین وزن مولکولی به روش تقطیر با بخار آب.
• تابعیت حلالیت از درجه حرارت.
• اندازه گیری کشش سطحی مایعات.
• تعیین فشار بخار و آنتالپی تبخیر آب.
• تعیین مقادیر آنتالپی، آنتروپی و انرژی آزاد گیبس یک واکنش
• تعیین ثابت هیدرولیز هیدروکلرید آنیلین به وسیله اندازه گیری  pH
• بررسی ثابت دیسوسیاسیون ترمودینامیکی شناساگر برموفنل آبی.
• تعیین گرمای واکنش های اسید و باز.
• ثابت تعادل تشکیل آنیون تری یدید به روش اسپکتروسکوپی.

 
 
آزمایشگاه شیمی فیزیک 2 ( مخصوص دانشجویان رشته شیمی کاربردی):
هدف از ارائه ی این درس فراگیری اصول عملی مباحث سینتیک شیمیایی ، شیمی سطح، الکتروشیمی، محلول ها و تعادلات فازی می باشد.
رئوس مطالب:

• بررسی سینتیک هیدرولیز متیل استات.
• تعیین درجه واکنش
• تعیین سرعت انعقاد کازئین در pH های مختلف
• اثر دما بر سرعت واکنش.
• تعیین ثابت سرعت به روش هدایت سنجی.
• جذب سطحی اسیداستیک روی ذغال فعال.
• تعیین عدد انتقال الکترولیت ها به روش هیتورف.
• تعیین هدایت حد الکترولیت ها.
• تعیین Ksp نمک های کم محلول به روش هدایت سنجی.
• تعیین حجم مولی جزئی.
• نمودار فازی سیستم های سه جزئی.
• نمودار فازی استون- کلروفرم.
• نمودار انحلال نفتالین - بنزن.

 
 
آزمایشگاه شیمی معدنی (1) – مخصوص دانشجویان شیمی کاربردی: 
هدف از ارائه ی این درس بررسی خواص ترکیبات معدنی، سنتز و جداسازی در قالب حداقل 12 جلسه می باشد.
رئوس مطالب:

• تهیه آب اکسیژنه و بررسی پاره ای از خواص آن
• تهیه متاپریدات پتاسیم از یدات پتاسیم و تعیین درجه خلوص آن.
• تهیه کرومات و دیکرومات سدیم از سنگ معدن کرومیت
• تهیه زرد کروم و نارنجی کروم
• تعیین درصد رنگدانه  در زرد کروم و نارنجی کروم به وسیله تیتر کردن با آهن (II)
• تهیه نمک مضاعف و نمک کمپلکس از مس (II) و بررسی پاره ای از خواص آن ها  
• تهیه پرمنگنات پتاسیم از سنگ معدن پیرولوزیت و انجام آزمایش های مربوطه
• تیتر کردن منگنز (VII)در محیط های اسیدی، اسیدی قوی، خنثی
• تهیه اسید بوریک از براکس

− تهیه رنگدانه آبی آهن
− تهیه زاج کروم
− تهیه سدیم تیوسولفات و آزمایش های مربوطه

​

• تهیه مس (I) کلرید

− واکنش های منگنز
− رزین های مبادله کننده یونی
− تهیه آمونیوم فسفو مولیبدات
− تهیه پتاسیم یدات
 
آزمایشگاه شیمی معدنی (2) – مخصوص دانشجویان شیمی کاربردی: 
هدف از ارائه ی این درس فراگیری سنتز و شناسایی ترکیبات کوئوردینانس و بررسی خواص اینگونه از ترکیبات در قالب حداقل 12 جلسه می باشد.
رئوس مطالب:

• تهیه کمپلکس های   [Co(NH3)4CO3]NO3 و [Co(NH3)5Cl]Cl2 و تعیین هدایت الکتریکی و تهیه طیف جامد IR
• بررسی سینیتیک آبدار کردن یون [Co(NH3 )5Cl]+  با استفاده از طیف UV
• بررسی ایزومری شدن اتصال کمپلکس های نیترو و نیترآتی پنتاآمین کبالت (III) کلرید به  وسیله بررسی طیف مادون قرمز
• تهیه کمپلکس های سیس و ترانس پتاسیم دی اکسالاتودی اکوکرومات (III) و تعیین درصد اکسالات و کروم موجود در آن ها.
• جداسازی یون های  [CrCl(H2O)5]⁺  [CrCl(H2O)5]²⁺,  و [Cr(H2O)6]³⁺  با استفاده از روش تبادل یون و بررسی طیف UV-Vis.
• روش Job برای تعیین ترکیب درصد کمپلکس های موجود در  محلول Ni(en)n²⁺ با استفاده از طیف UV-Vis.
• تهیه کمپلکس [Co(NH3)6]Cl3
• تهیه کمپلکس [Mn(acac)3]
• تعیین دلتا و جهش های الکترونی برای لیگاندهای آب، آمونیاک و اتیلندی اتین با یون نیکل (II) در میدان هشت وجهی به وسیله UV-Vis.
• ایزومری نوری: ستنز و جداسازی ایزومرهای نوری  ±[Co(en)3]Cl3
• تهیه فروسین.

  
آزمایشگاه شیمی صنعتی  ( مخصوص دانشجویان رشته شیمی کاربردی):  
هدف از ارائه ی این واحد درسی به ارزش 1 واحد، آشنایی با عملکرد سیستمهای عملیات واحد مورد استفاده در صنایع شیمیایی می باشد.
رئوس مطالب:

• دستگاه مطالعه کار با جامدات
• خشک کن­ها
• مخلوط کن مایع
• برج تقطیر
• استخراج جامد - مایع
• استخراج مایع - مایع
• بسترهای ثابت و سیالی شده
• واکنش­گاه­های شیمیایی
• دینامیک مخازن همزن دار