پروتکلهای http و https چیست؟

 برای انتقال اطلاعات صفحات وب دو پروتکل http و https وجود دارد. پروتکل https اطلاعات را قبل از انتقال رمزنگاری می‌کند و بنابراین از درجه امنیت بالاتری برخوردار می‌باشد. برخی سایت‌ها فقط روی یکی از این دو پروتکل در دسترس می‌باشند اما سایت‌هایی هستند (مانند گوگل) که سرویس‌های خود را روی هر دو پروتکل ارائه می‌دهند.

از کجا می‌توان فهمید که سایتی که باز می‌کنم از کدام پروتکل استفاده می‌کند؟

 چنانچه صفحه‌‌ای را در مرورگر خود باز داشته باشید و آن صفحه با پروتکل https بارگیری شده باشد، نشانه‌ای در نوار آدرس مرورگر شما بیانگر این امر خواهد بود. این نشانه می‌تواند نام پروتکل (https) قبل از نشانی صفحه یا یک علامت قفل در نوار آدرس مرورگر یا ترکیبی از هر دو باشد. این نشانه‌ها در مرورگرهای مختلف و تمامی نسخه‌های یک مرورگر یکسان نمی‌باشد و بنابراین بهتر راه این هست که دو نشانی مثلا http://support.google.com و https://support.google.com را در مرورگر خود باز کنید و به تفاوت‌ نوار آدرس مرورگر خود در دوحالت دقت کنید.

 تاثیر این دو پروتکل در سرعت اینترنت و انتقال داده چیست؟

 درحالت معمول استفاده از هر یک از این دو پروتکل نباید تاثیر قابل مشاهده‌ای در سرعت بارگیری صفحات داشته باشد. بدین معنی که سرعت بارگیری یک صفحه با هر یک از این دو پروتکل باید تقریبا یکسان باشد. اما متاسفانه به دلایلی خارج از کنترل دانشگاه، پروتکل https مدتی هست که بطور چشمگیری کند شده است. این اتفاق در خارج دانشگاه و توسط فراهم کنندگان اینترنت دانشگاه صورت می‌پذیرد و بدلیل مشکلاتی که برای کاربران ایجاد می‌کند، دانشگاه در اعمال آن نقش ندارد.

 تفاوت این دو پروتکل از لحاظ امنیتی چیست؟

اطلاعاتی که با پروتکل https ردوبدل می‌گردد رمز نگاری شده‌اند. این اطلاعات پس از دریافت روی دستگاه مقصد رمزگشایی می‌شوند و به همین جهت از درجه امنیت بالاتری برخوردارند. به همین دلیل هست که مثلا هنگام کار با اینترنت بانک در بانک‌های مختلف از این پروتکل استفاده می‌گردد.

ایا این موضوع به کندی جی‌میل و گوگل مربوط می‌گردد؟

 بله. مدتی هست که جی‌میل و جستجوی گوگل در اکثر موارد از پروتکل https استفاده می‌کند. چون این دو سرویس درصد استفاده زیای دارند، بسیاری از کاربران کندی این دو سرویس را بطور کلی بعنوان کند بودن اینترنت تلقی می‌کنند.

من در جاهای دیگر خارج دانشگاه با گوگل و جی‌میل کار می‌کنم اما کندی آن به اندازه دانشگاه نیست.

به فرض این که پهنای باند کاربر در هر دو محل یکسان باشد، این مشاهده دلیل‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد که از جمله آن این هست که به نظر می‌رسد فراهم‌کنندگان اینترنت سیاست یکسانی در قبال مشتریان خود ندارند. چه آنکه مشاهده شده است که سرویس skype در جاهایی کار کرده و در جاهایی دیگر کار نمی‌کند.

 آیا غیرفعال کردن پروتکل https در جی‌میل و گوگل امکان پذیر است؟‌

 بله شما می‌توانید این پروتکل را در این دو سرویس غیرفعال کنید. البته هنگام ورود جی‌میل (یا گوگل) باز هم تبادل اطلاعات با پروتکل https صورت می‌گیرد و بنابراین رمز عبور شما در هر حال بصورت امن منتقل می‌گردد. اما در صورتی که این پروتکل را غیرفعال کنید، اطلاعات دیگر (ایمیل‌ها، نتایج جستجو، ...) با پروتکل http منتقل می‌گردد.

 آیا این کار از لحاظ امنیتی توصیه می‌شود؟

در ابتدا توجه کنید که تا چندی پیش این سرویس‌ها با همان پروتکل http کار می‌کرده‌اند اما از مدتی قبل گوگل بدلیل اعمال امنیت بیشتر، آنها را به پروتکل https منتقل کرده است. ما فکر می‌کنیم که برای اکثر کاربران (بخصوص در مورد جستجو) استفاده از پروتکل http مشکلی ندارد. با این حال تصمیم نهایی در این مورد برعهده خود شماست.

  چطور می‌توانم https را در جستجوی گوگل غیرفعال کنم؟

پیش از این کار لطفا مطمئن شوید که قسمت‌های قبلی این متن (مخصوص قسمت مربوط به امنیت) را خوانده‌اید. اگر هنگام جستجو در گوگل با حساب خود وارد شده باشید، گوگل از پروتکل https استفاده خواهد کرد (حتا اگر شما آدرس گوگل را بصورت http://www.google.com وارد کنید گوگل شما را به صفحه https://www.google.com گسیل خواهد کرد). بنابراین برای این کار:

• از حساب کاربری گوگل خود sign out کنید (چنانچه در حساب جی‌میل خود نیز باشید، این کار باعث خروج شما می‌شود)
• نشانی http://www.google.com را در مرورگر خود وارد نمایید
• به جستجو بپردازید و برای اطمینان به نوار آدرس مرورگر خود نیز دقت کنید تا از جستجوی گوگل با پروتکل http مطمئن شوید.
  

 چطور می‌توانم پروتکل https را در جیمیل غیرفعال کنم؟

پیش از این کار لطفا مطمئن شوید که قسمت‌های قبلی این متن (مخصوص قسمت مربوط به امنیت) را خوانده‌اید. برای این کار گزینه‌ای در تنظیمات جی‌میل شما وجود دارد. با توجه به راهنمایی این صفحه پس از ورود به جی‌میل گزینه Don't always use https را انتخاب کنید. سپس از جی‌میل خود خارج شوید و نشانی http://mail.google.com را در مرورگر خود باز کنید. از آنجا که فرایند ورود به هر حال با پروتکل https انجام می‌گیرد ممکن است همچنان در ورود سرعت شما کند باشد، اما پس از آن جی‌میل شما با پروتکل http کار خواهد کرد.

چطور می‌توانم بطور همزمان https را در جی‌میل و گوگل غیرفعال کنم؟

همانطور که احتمالا می‌دانید، ورود و خروج به هر یک از سیستم‌های گوگل بصورت مرکزی انجام می‌گیرد و خروج به هنگام جستجو باعث می‌شود از جی‌میل خود نیز logout شوید. در این حالت اگر مجددا در جی‌میل login کنید جستجوی گوگل شما با پروتکل https انجام خواهد شد و مشمول کندی سرعت خواهد بود.

ساده‌ترین کاری که برای رفع این مشکل می‌توانید انجام دهید، استفاده از دو مرورگر مختلف می‌باشد. مثلا جستجوی خود را با فایرفاکس و در حالی که در گوگل login نیستید، انجام دهید و جی‌میل خود را در کروم بخوانید.

چند توضیح دیگر

به نظر می‌رسد این کندی فقط شامل https نشده است و گریبان‌گیر پروتکل‌های امن دیگر مانند imaps و pop3s نیز شده است. این دو پروتکل در برنامه‌های نامه‌خوان مانند outlook و thunderbird استفاده می‌شود. بنابراین چنانچه از این پروتکل‌ها در این قبیل برنامه‌ها برای خواندن ایمیل استفاده می‌کنید، یک راه حل استفاده از پروتکل‌های غیرامن معادل آنها یعنی imap و pop3 می‌باشد.